1Tego dnia wyszedł Jezus z domu i usiadł nad morzem.[#Mt 9:28; 13:36; #13:1 Królestwo Boże to . Wkracza ono tam, gdzie ludzie otwierają się na ewangelię – i wszystkich takich ludzi obejmuje swoimi granicami.]
2I zebrały się przy Nim liczne tłumy; tak że wszedł do łodzi i usiadł, a cały tłum stał na brzegu.[#13:2 Człowiek, by żyć normalnie, potrzebuje również ideałów (Mt 4:4; 9:36).; #Mk 3:9; Łk 5:3]
3I powiedział im wiele w przypowieściach, mówiąc:[#13:3 przypowieść , παραβολή, lub: porównanie , . Ewangelie synoptyczne zawierają ok. 30 przypowieści; w J nie ma żadnej.]
Oto wyszedł siewca, aby siać.
4A gdy on siał, niektóre [ziarna] padły przy drodze i przyleciały ptaki – i zjadły je.[#Mt 13:19]
5Inne zaś padły na miejsce skaliste, gdzie nie miały wiele gleby, i zaraz wystrzeliły w górę, dlatego że gleba nie była głęboka.[#Mt 13:20; #13:5 Chodzi nie o kamienistą rolę, ale o skałę pokrytą cienką warstwą gleby.; #Mt 13:21]
6Gdy zaś wzeszło słońce, zostały spieczone, a ponieważ nie miały korzenia, uschły.[#Mt 13:21; Jk 1:11]
7Inne znów padły między ciernie, a ciernie wyrosły i zadusiły je.[#Jr 4:3; Mt 13:22]
8Jeszcze inne padły na żyzną ziemię i wydały owoc, te sto, te sześćdziesiąt, a tamte trzydzieści.[#Mt 13:23; #J 15:8, 16; #Rdz 26:12]
9Kto ma uszy, niech słucha.[#Mt 11:15; 13:43]
10Wówczas podeszli uczniowie i zapytali Go: Dlaczego mówisz do nich w przypowieściach?
11On zaś odpowiedział im: Wam dano poznać tajemnice Królestwa Niebios, tamtym zaś nie dano.[#Rz 16:25; 1Kor 4:1; Ef 3:3-5; 5:32; Kol 1:27; 2:2; 4:3; 1Tm 3:16; 1J 2:20, 27; #Mt 3:2; #Mt 11:25; 19:11; J 6:65; 1Kor 2:14; #13:11 Dlaczego uczniom ? Dlatego, że (w. 12) otwarte oczy i uszy (w. 16), gotowe „uchwycić” obraz i słowo. Otwarci otrzymują w obfitości (w. 12)!. Do zamkniętych Bóg musi dotrzeć przez przykłady z życia. Ci jednak, którzy uparcie nie chcą zobaczyć (w. 14), rozminą się w końcu z tym, co mogliby mieć – i stracą to, co mają.]
12Ktokolwiek bowiem ma, temu będzie dane i będzie miał w nadmiarze; ktokolwiek zaś nie ma, temu również to, co ma, zostanie odebrane.[#Mt 25:29; Mk 4:25; Łk 8:18; 19:26]
13Dlatego mówię do nich w przypowieściach, że patrząc, nie widzą, i słuchając, nie słyszą ani nie rozumieją.[#13:13 , ὅτι; w paralelnych: Mk 4:11 i Łk 8:10: gr. ἵνα, które może mieć znaczenie wyjaśniające, tj. , , podobnie jak ὅτι, zob. J 15:8, 13.; #Pwt 29:3; Iz 29:10; Jr 5:21; Ez 12:2; Rz 11:8]
14I spełnia się na nich proroctwo Izajasza, które głosi:
Będziecie stale słuchać
i nie zrozumiecie;
wpatrzeni będziecie patrzeć
i nie zobaczycie.
15Gdyż tłuszczem obrosło serce
tego ludu,
z trudem uszami usłyszeli,
swoje oczy zamknęli, aby oczami
nie zobaczyli
ani uszami nie usłyszeli,
[aby] sercem nie zrozumieli,
nie nawrócili się –
i abym ich nie uleczył.
16Lecz szczęśliwe wasze oczy, że widzą, i wasze uszy, że słyszą,[#Mt 16:17; Łk 10:23; J 20:29]
17bo zapewniam was, że wielu proroków i sprawiedliwych pragnęło zobaczyć to, co [wy] widzicie, a nie zobaczyli, i usłyszeć to, co [wy] słyszycie, a nie usłyszeli.[#Łk 10:24; J 8:56; Hbr 11:13; 1P 1:10-12]
18Wy zatem wysłuchajcie przypowieści o siewcy.[#13:18 Znaczenie Przypowieści o siewcy: Losy zwiastowanego Słowa łączą się z przychylnością ludzkich postaw.]
19Do każdego, kto słucha Słowa o Królestwie i nie rozumie, przychodzi zły i porywa to, co zostało zasiane w jego sercu – to jest zasiany przy drodze.[#Mt 12:28; 13:24; #13:19 Tj. nie chce zrozumieć (ww. 12,15).; #13:19 Wpływ diabła na niewierzących, zob. Mt 4:9; Ef 2:1-2; 1J 5:19; na wierzących, zob. Dz 5:3; 2Tm 2:25-26; 1P 5:8.]
20Zasiany zaś na gruncie skalistym to ten, kto słucha Słowa i zaraz z radością je przyjmuje,
21ale nie ma w sobie korzenia, przeciwnie: wytrzymuje tylko chwilę, gdy nastaje ucisk lub prześladowanie z powodu Słowa, zaraz się zraża.[#13:21 Nie mieć korzenia to nie trzymać się słów Jezusa (zob. J 8:31).; #Mt 11:6; 13:57; 26:31; J 6:61]
22Zasiany zaś między ciernie to ten, kto słucha Słowa, ale troska tego wieku i oszustwo bogactwa zaduszają Słowo i staje się bezowocne.[#Mt 6:31; Flp 4:6; 1P 5:7; #1Tm 6:9, 10, 17]
23A posiany na żyznej ziemi to ten, kto słucha Słowa i rozumie [je]; ten właśnie wydaje owoc i czyni – ten sto, ten sześćdziesiąt, a tamten trzydzieści.[#J 15:8, 16; Ga 5:22; Kol 1:5-6]
24Przedłożył im też inną przypowieść, mówiąc: Królestwo Niebios podobne jest do człowieka, który posiał dobre nasienie na swojej roli.[#Mt 11:12; 13:31; #Mt 13:37-38; #13:24 Znaczenie Przypowieści o pszenicy i kąkolu, zob. Mt 13:37-43. Ze zwiastowaniem ewangelii jest jak z pracą na otwartym polu – każdy może na nim siać (1Kor 3:5-9), zarówno Jezus, jak i diabeł ze swoimi „wilkami” (Mt 10:16; 1J 2:18-27). Naszym zadaniem nie jest robienie porządków na polu, lecz sianie dobrego ziarna i czekanie na czas żniw (2Kor 2:17-3:6).]
25A gdy ludzie spali, przyszedł jego nieprzyjaciel, nasiał kąkolu między pszenicę i odszedł.[#Mt 13:39; #13:25 , ζιζάνιον, splata się korzeniami z pszenicą, dojrzewa w podobnym czasie, jego ziarna spożyte przyprawiają o zawroty głowy, a jeśli zostaną zmielone z pszenicą, pogarszają smak pieczywa.; #2Tm 2:16-21; 2P 2:13-14, 17-22]
26Kiedy zboże podrosło i wydało owoc, wtedy pokazał się też kąkol.
27Przyszli więc słudzy gospodarza i zapytali go: Panie, czy nie posiałeś dobrego nasienia na swojej roli? Skąd więc ma kąkol?
28On zaś im odpowiedział: Nieprzyjaciel to zrobił. Słudzy na to: Czy chcesz więc, abyśmy poszli i zebrali go?
29Odpowiedział: Nie! Abyście czasem, zbierając kąkol, nie powyrywali także pszenicy.
30Pozwólcie obu rosnąć razem aż do żniwa. A w czasie żniwa powiem żeńcom: Zbierzcie najpierw kąkol i powiążcie go w snopy na spalenie, pszenicę natomiast zbierzcie do mojego spichrza.[#Mt 13:39; Obj 14:15; #Mt 3:12]
31Przedłożył im też inną przypowieść, mówiąc: Królestwo Niebios podobne jest do ziarnka gorczycy, które wziął człowiek i zasiał na swojej roli.[#Mt 13:24; 13:33; Łk 17:6; #13:31 Znaczenie Podobieństwa o ziarnie gorczycznym: Panowanie Boże w życiu ludzi miewa skromne początki, lecz triumfalny koniec.]
32Wprawdzie jest ono mniejsze niż wszystkie nasiona, ale kiedy wyrośnie, jest większe od warzyw i staje się drzewem, tak że zlatują się ptaki niebieskie i budują gniazda w jego gałęziach .[#13:32 Z ziarna gorczycy, jednego z najmniejszych, może wyrosnąć krzew o pokaźnych rozmiarach.; #Ps 104:12; Ez 17:23; 31:6]
33Opowiedział im inną przypowieść: Królestwo Niebios podobne jest do zakwasu, który wzięła kobieta i zmieszała z trzema satonami mąki, aż wszystko się zakwasiło.[#Mt 13:31; 13:44; #Kpł 2:5, 11; Mt 16:6, 11; 1Kor 5:6-7; Ga 5:9; #13:33 Znaczenie Przypowieści o zakwasie: Granice rządów Boga rozszerzają się dzięki ludziom przeobrażonym przez Boga i budzącym przez to w innych nieodparte pragnienie podobnego przeobrażenia. Jak zakwas spełnia zadanie, gdy jest w cieście, tak wierzący, gdy są obecni w społeczeństwie (por. 2Kor 2:15-16).; #13:33 Tj. 39 l (3 x13,3 l); chleb z jednego satona wystarczał dla ok. 30 ludzi.]
34To wszystko Jezus mówił do ludu w przypowieściach, a bez przypowieści nic do nich nie mówił.[#Mk 4:33-34; J 16:25]
35W ten sposób spełniło się to, co zostało powiedziane przez proroka, gdy mówił:
Otworzę w przypowieściach
moje usta,
wypowiem rzeczy zakryte
od założenia świata.
36Następnie rozpuścił tłumy i poszedł do domu. Wówczas podeszli do Niego Jego uczniowie, mówiąc: Wyjaśnij nam dokładnie przypowieść o kąkolu na roli.[#Mt 15:15; Mk 7:17; #Mt 13:24-30]
37On zaś odpowiedział: Tym, który sieje dobre nasienie, jest Syn Człowieczy;[#Mt 8:20]
38rolą jest świat, dobrym nasieniem synowie Królestwa, kąkolem zaś synowie złego,[#1Kor 3:9; #1J 3:10]
39nieprzyjacielem, który go rozsiał, jest diabeł, żniwem jest koniec wieku, a żeńcami są aniołowie.[#Mt 4:1; #Dn 12:13; Jl 4:13; Mt 13:49; 24:3; 28:20; Obj 14:15]
40Jak więc zbierany jest kąkol i palony w ogniu, tak będzie przy końcu wieku.[#Mt 3:10; 7:19; J 15:6]
41Syn Człowieczy pośle swoich aniołów i zbiorą z Jego Królestwa wszystkie skandale oraz dopuszczających się bezprawia,[#Mt 24:31; #Dn 2:44; 7:14; Łk 1:32-33; 1Kor 15:24; Ef 5:5; 2P 1:11; Obj 11:15; #Mt 18:6-7; Łk 17:1-2; #Mt 7:23; 23:28; 2Ts 2:7]
42i wrzucą ich do ognistego pieca ; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.[#Mt 13:50; Obj 21:8; #Mt 8:12; 13:50; 22:13; 24:51; 25:30; Łk 13:28]
43Wtedy sprawiedliwi rozbłysną jak słońce w Królestwie swego Ojca. Kto ma uszy, niech słucha![#Prz 4:18; Dn 12:3; Mt 5:14-16; Flp 2:15; #Mt 6:10, 13; 26:29; Łk 12:32; #13:43 Słowa te odnoszą się do przyjścia Jezusa po Kościół i do rozprawy z tymi, którzy Go w niewierze odrzucili (Dn 7:11-14; 12:3; Obj 14:14-20).; #Mt 13:9]
44Królestwo Niebios podobne jest do skarbu ukrytego w roli, który człowiek znalazł, ukrył i z radości idzie, sprzedaje wszystko, co ma, i kupuje tę rolę.[#Mt 13:33, 45; #Mt 6:20; #Mt 11:25; #Mt 13:38; #Prz 4:7; Mt 19:21, 29; Łk 12:33; 14:33; Flp 3:7-8; 1Tm 6:19; Obj 3:18; #13:44 Znaczenie : Panowanie Boga obejmuje sferę życia. Jak nie można mieć jabłek bez jabłoni, węgla bez kopalni, a medalu bez zawodów, tak nie można mieć Chrystusa bez „czarnej misyjnej roboty” (2Kor 4:7-15).]
45Dalej Królestwo Niebios podobne jest do człowieka żeglującego po morzach w poszukiwaniu pięknych pereł.[#Mt 13:44, 47]
46Gdy zaś znalazł jedną drogocenną perłę, odszedł, wyprzedał wszystko, co miał, i nabył ją.[#Mt 7:6; Obj 21:21; #Dz 20:28; Ef 5:25; #13:46 Znaczenie : Panowanie Boga jest jak najcenniejszy skarb (por. Flp 3:7-12). Lecz nie da się go mieć innych skarbów – ta perła kosztuje jego .]
47Dalej Królestwo Niebios podobne jest do sieci, zarzuconej w morze i zgarniającej z każdego rodzaju,[#Mt 13:45; 18:3; #13:47 Sieć , σαγήνη, to sieć, której końce rozciągano między łodziami, opuszczano pionowo w toń wody i ciągniono z dwóch stron (Mt 13;47).; #Mt 22:9-10; 25:32-46]
48którą po napełnieniu wyciągnęli na brzeg, usiedli, dorodne wybrali do naczyń, a marne wyrzucili na zewnątrz.
49Tak będzie przy końcu wieku; wyjdą aniołowie i oddzielą złych spośród sprawiedliwych,[#Mt 13:39]
50i wrzucą ich do ognistego pieca ; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.[#Mt 13:42; #Mt 8:12; #13:50 Znaczenie : W ramach ewangelizacji nawracają się różni ludzie i nie zawsze szczerze (por. Dz 8:20-22). Prawdę ujawni koniec świata (1Tm 5:24-25).]
51Czy zrozumieliście to wszystko? Odpowiedzieli Mu: Tak![#13:51 Wolą Bożą jest nasze zrozumienie Jego Słowa (Łk 24:45; J 16:13).]
52A On im powiedział: Dlatego każdy znawca Prawa, który stał się uczniem Królestwa Niebios, podobny jest do gospodarza, który wyciąga ze swojego skarbca to, co nowe i stare.[#Mt 2:4; #Mt 28:19; Dz 14:21; #13:52 Znaczenie : Znajomość Pism SP połączona z naśladowaniem Chrystusa czyni nas dobrymi duszpasterzami (por. Dz 18:24-28). SP nabiera sensu i znaczenia w Chrystusie. Przykładem może być szczególnie oraz – obie odwołujące się do Księgi Daniela.; #13:52 , ἀνθρώπῳ οἰκοδεσπότῃ, hebr. .]
53I stało się, gdy Jezus skończył te podobieństwa, że oddalił się stamtąd.
54Gdy przyszedł w swoje ojczyste strony, nauczał ich w ich synagodze, tak że byli oni zdumieni i mówili: Skąd u Niego ta mądrość i te dzieła mocy?[#Mt 4:23; #Mt 7:28; #J 7:15; 8:28; 1Kor 1:24]
55Czy nie jest On synem tego cieśli? Czy Jego matce nie jest na imię Maria, a Jego braciom Jakub, Józef, Szymon i Juda?[#Łk 3:23; J 6:42; #13:55 W Mk 6:3 nazwany (τέκτων); początkowo chodziło o rzemieślnika pracującego w drewnie, potem określano tak również pracujących w metalu i kamieniu, w tym rzeźbiarzy.; #Mt 12:46; J 7:3; Dz 1:14]
56A Jego siostry – czy nie ma ich wszystkich przy nas? Skąd więc u Niego to wszystko?[#13:56 Jezus miał czterech braci i co najmniej dwie siostry, zob. Mt 1:25. W tym czasie Józef mógł już nie żyć.]
57I zaczęli szukać powodów do odsunięcia się od Niego. Jezus zaś powiedział im: Nie jest prorok bez czci, chyba tylko w ojczystych stronach i w swoim domu.[#Mt 11:6; 13:21; J 6:61; #13:57 , ἐσκανδαλίζοντο ἐν αὐτῷ, lub: szukać w Nim powodów do uprzedzeń, robić wokół Niego skandal, „szukać dziury w całym”.; #J 4:44]
58I nie dokonał tam wielu dzieł mocy – z powodu ich niewiary.[#13:58 Dzieła mocy , δυνάμεις, lub: cuda .; #13:58 Dzieła mocy mają miejsce tam, gdzie gdzie wierzy się bez uprzedzeń. W tym przyp. niewiara wyraziła się przez: (a) , odmówienie Jezusowi czci proroka, potraktowanie Go jak zwykłego człowieka; (b) niewzięcie pod uwagę, że Bóg może się objawić poprzez to, co ludzkie, por. Łk 4:25-28.]