Fedha huleta matatizo

¹Kukosa usingizi juu ya mali humdhoofisha mtu;

kuhangaika juu yake huondoa usingizi.

²Mahangaiko ya usiku kucha hufukuza usingizi,

ni kama ugonjwa mkali, huondoa kabisa usingizi.

³Tajiri hutoa jasho na kuchuma mali nyingi,

kisha huketi chini na kuponda maisha.

⁴Maskini naye hutoa jasho na mali yake hupungua,

kisha huketi chini na hana chochote.

⁵Apendaye dhahabu hataonekana bila hatia,

na atafutaye sana fedha atapotoshwa nayo.

⁶Wengi wameangamia kwa sababu ya mali,

na maangamizi hayo yamewavamia ana kwa ana.

⁷Mali ni mtego kwa wanaovutwa nazo,

na kila mpumbavu atanaswa nazo.

⁸Heri mtu aliye tajiri bila kuwa na lawama,

mtu ambaye hakimbilii utajiri.

⁹Ni nani huyo, tumpe hongera?

Maana amefanya maajabu kati ya watu.

¹⁰Nani aliyepata kujaribiwa na mali akaonekana bila hatia?

Mtu kama huyo anayo haki kujivuna!

Nani aliyepata nafasi ya kutenda dhambi asitende?

Nani aliyepata nafasi ya kufanya maovu asifanye?

¹¹Mtu kama huyo mali yake itadumu,

na jumuiya itautambua ukarimu wake.

Karamu

¹²Ukikaribishwa kwenye karamu kubwa,

usiwe na uchu mkubwa wa chakula

wala usiseme, “Kuna chakula kingi kweli!”

¹³Kumbuka kuwa jicho la ulafi ni kitu kibaya.

Je, kuna kitu chenye ulafi kama jicho?

Ndiyo maana jicho hutoa machozi daima.

¹⁴Usinyoshe mkono kuchukua anachotaka mwingine,

wala usimpige kumbo mwenzako kujipatia chakula.

¹⁵Tambua hali ya mwenzako unavyofikiria wewe mwenyewe,

na uwajali wengine kwa kila njia.

¹⁶Kula unachopewa kama mtu mwenye adabu,

wala usitafune harakaharaka la sivyo utachukiwa.

¹⁷Ni tabia njema kuwa wa kwanza kuacha kula,

usiwe mlafi usije ukawaudhi watu.

¹⁸Kama umeketi pamoja na watu wangu,

usiwe wa kwanza kuchukua chakula.

¹⁹Chakula kidogo ni kingi kwa mwenye adabu,

na hatahangaika akirudi nyumbani kwake.

²⁰Mtu alaye kiasi hupata usingizi mzuri,

ataamka mapema na kujisikia mchangamfu.

Lakini mlafi atakosa usingizi,

atajisikia kichefuchefu na msokoto wa tumbo.

²¹Ikiwa umelazimika kula mno

ondoka ukatapike nawe utapata nafuu.

²²Nisikilize mwanangu, wala usinipuuze,

na mwishowe utatambua niliyosema.

Uwe na bidii katika kazi zako zote,

nawe hutapatwa na ugonjwa wowote.

²³Watu humsifu aliyemkarimu kwa chakula,

na maoni yao juu ya wema wake ni kweli.

²⁴Mchoyo wa chakula atasemwa kijijini kote,

na maoni yao juu ya uchoyo wake ni kweli.

Pombe iliumbwa kumfurahisha mtu

²⁵Usijioneshe kuwa hodari wa kunywa pombe,

maana pombe imewaangamiza wengi.

²⁶Tanuri hupima ugumu wa chuma,

na pombe hupima mioyo katika shindano la wenye kiburi.

²⁷Pombe ni kama uhai kwa mtu ukinywa kwa kiasi.

Maisha yafaa nini bila pombe?

Imeumbwa iwafurahishe watu.

²⁸Kunywa pombe wakati wake na kwa kiasi,

kwaleta shangwe moyoni na furaha rohoni.

²⁹Lakini kunywa pombe kupita kiasi,

kunaleta kuumwa kichwa, uchungu na fedheha.

³⁰Ulevi huongeza hasira ya mpumbavu akajiumiza mwenyewe;

humdhoofisha na kumwongezea majeraha.

³¹Usimkaripie jirani yako kwenye pombe,

wala usimdharau anapofurahia karamu.

Usimwambie neno la kumwonya,

wala usimsumbue kwa kumtaka alipe deni.