Umuhimu wa methali

¹Hizi ni methali za Solomoni mfalme wa Israeli, mwana wa Daudi.[#1:1-7 Huu ni utangulizi wa jumla kwa kitabu chote cha Methali. Mwandishi anatoa lengo la methali nyingi za kitabu hiki, yaani kuwapa watu hekima na nidhamu; kuwafanya waelewe maneno ya busara, kuwa waadilifu na wenye kutenda haki. Juu ya hayo yote, hekima inahusu kumcha Mungu na kutii maagizo yake.; #1:1 Solomoni alisifika kwa hekima yake na anasemekana kuwa alitunga methali nyingi (rejea 1Fal 4:32), ingawa karibu na mwisho wa maisha yake hakuishi kulingana na sifa zake (taz 1Fal 11:1-13). Wafalme waliokuwa na hekima ni wale waliowatawala watu wao kwa haki, uaminifu na sawa (1Fal 3:9-12; Meth 8:12-16; 28:15-16).]

²Methali hizi zawapatia watu hekima na nidhamu; zawafanya waelewe maneno ya busara,

³zawafanya kuwa na nidhamu, utaratibu, uadilifu, haki na kutenda kwa usawa.

⁴Huwapatia wajinga werevu na vijana maarifa na hadhari.

⁵Mwenye hekima azisikie na kuongeza elimu yake, naye mwenye busara apate mwongozo.[#1:5 Methali huwafaa sio tu watu wasiokomaa bado na wajinga lakini pia waliokomaa na wenye hekima.]

⁶Mtu aelewe methali na mifano, maneno ya wenye hekima na vitendawili vyao.[#1:6 Namna moja ya methali iitwayo kitendawili huwa na msingi wake katika suala gumu (Amu 14:12-18) au msemo wenye maana nyingi juu ya hali ya maisha na mafumbo yake (Meth 30:15-16,18-19: 21:23,29-30). Uzoefu wa kutega na kutegua kitendawili ulichukuliwa kuwa ni ishara ya kuwa na busara.]

⁷Kumcha Mwenyezi-Mungu ni msingi wa maarifa,[#1:7 Kumcha Mwenyezi-Mungu ndio njia ya hekima ya kweli. Katika tamaduni zote za kale kuwa na hekima na busara ilikuwa jambo muhimu sana. Katika kitabu hiki lakini, hekima ina uhusiano na mafundisho ya Mungu. Mtu aliye na hekima ya kweli ni yule anayemcha Mungu na kuishi kadiri ya maagizo yake.]

lakini wapumbavu hudharau hekima na adabu.

Mawaidha kwa vijana

⁸Mwanangu, sikiliza mwongozo wa baba yako,

wala usiyapuuze mafundisho ya mama yako;

⁹hayo yatakupamba kilemba kichwani pako,

kama mkufu shingoni mwako.

¹⁰Mwanangu, usikubali kushawishiwa na wenye dhambi.[#1:10 Hawa aghalabu ni wale wote wanaokataa kutii mafundisho ya Mungu na mara nyingine katika Methali wanaitwa “wapumbavu” maana dhambi zao huongoza katika kifo (1:32; 9:13-18).]

¹¹Wakisema: “Twende tukamvizie mtu na kumuua;

njoo tukawashambulie wasio na hatia!

¹²Tutawameza kama Kuzimu wakiwa hai,

watakuwa kama wale washukao Shimoni.

¹³Tutajitwalia mali zote za thamani,

nyumba zetu tutazijaza nyara.

¹⁴Njoo ushirikiane nasi,

vyote tutakavyopata tutagawana.”

¹⁵Wewe mwanangu usiandamane nao,

uzuie mguu wako usifuatane nao.

¹⁶Maana wao wako mbioni kutenda maovu,

haraka zao zote ni za kumwaga damu.

¹⁷Mtego utegwao huku ndege anaona,

mtego huo wategwa bure.

¹⁸Wao huvizia na kujiangamiza wao wenyewe,

hutega mtego wa kujinasa wao wenyewe.

¹⁹Ndivyo zilivyo njia za waishio kwa ukatili;

ukatili huyaangamiza maisha ya wakatili.

Hekima inaita

²⁰Hekima huita kwa sauti barabarani,

hupaza sauti yake sokoni;

²¹huita juu ya kuta,

hutangaza penye malango ya mji:

²²“Enyi wajinga! Mpaka lini mtapenda kuwa wajinga?

Mpaka lini wenye dharau watafurahia dharau zao,

na wapumbavu kuchukia maarifa?

²³Sikilizeni maonyo yangu;

nitawamiminia mawazo yangu,

nitawajulisha maneno yangu.

²⁴Kwa kuwa nimewaita mkakataa kusikiliza,

nimewapungia mkono mje mkakataa,

²⁵mkapuuza mashauri yangu yote,

wala hamkuyajali maonyo yangu,

²⁶nami pia nitayachekelea maafa yenu,

nitawadhihaki mnapokumbwa na hofu,

²⁷hofu itakapowakumba kama tufani,

maafa yenu yatakapowavamia kama kimbunga,

wakati udhia na dhiki vitakapowapata.

²⁸Hapo ndipo mtakaponiita lakini sitaitika;

mtanitafuta kwa bidii lakini hamtanipata.

²⁹Kwa kuwa mliyachukia maarifa,

wala hamkuchagua kumcha Mwenyezi-Mungu;

³⁰maadamu mlikataa shauri langu,

mkayapuuza maonyo yangu yote;

³¹basi, mtakula matunda ya mienendo yenu,

mtavimbiwa kwa hila zenu wenyewe.

³²Maana wajinga hujiua kwa ukaidi wao,

wapumbavu hujiangamiza kwa kujiamini kwao.

³³Lakini kila anisikilizaye atakaa salama,

atatulia bila kuogopa mabaya.”