1 Samuela 17

Dawid i Goliat

¹Filistyni połączyli swoje obozy na wojnę i zebrali się w Socho, które należy do Judy, a rozłożyli się obozem w Efes-Damim między Socho a Azeka.[#17:1 : 22 km na od Betlejem; : 4,8 km na od Socho.; #17:1 W G 1Sm 17 i 18 występują w innej formie; po G dod.: , ἐν Εφερμαειμ.]

²Saul i Izraelici też zebrali się i rozłożyli obozem w Emek-Ela, gdzie ustawili się do bitwy, aby zetrzeć się z Filistynami.[#17:2 , עֵמֶק הָאֵלָה, lub: w Dolinie Dębów l. ; . Dolina ciągnie się od pogórza Judy w kierunku Gat i Ekronu.]

³Filistyni stali na górze z jednej strony, a Izraelici stali na górze z drugiej strony, między nimi zaś była dolina.

⁴Wtedy z obozów filistyńskich wystąpił pewien harcownik, imieniem Goliat, z Gat, mierzył sześć łokci i piędź wzrostu.[#17:4 , אִישׁ־הַבֵּנַיִם, gr. ἀνὴρ δυνατός, tj. wojownik występujący na pojedynek.; #17:4 , גָּלְיָת (), czyli: , ale być może imię anatolijskie, zob. 1Sm 17:4, por. 2Sm 21:19.; #17:4 , שֵׁשׁ אַמּוֹת וָזָרֶת: długość łokcia wahała się między 45 cm (babiloński) a 52,5 cm (egipski); : odległość między końcem kciuka a końcem małego palca rozciągniętej dłoni, 0,5 łokcia, tj. między 22,5 cm a 26,25, chodzi zatem o wzrost między 292,5 cm a 341,25 cm. Wg 4QSamᵃ i G: , א֯רבע[ א]מות וזרת, tj. między 245,5 cm a 288,75 cm.]

⁵Na głowie miał hełm z miedzi, a odziany był w pancerz łuskowy – waga pancerza wynosiła pięć tysięcy sykli miedzi.[#17:5 Tj. ok. 55 kg.]

⁶Miał też na nogach miedziane nagolenniki i miedzianą dzidę między ramionami.[#17:6 , כִּידוֹן, lub: rodzaj , 1Sm 17:6.; #17:6 Tj. .]

⁷Drzewce jego włóczni było jak drąg tkacki, żelazny grot jego włóczni ważył sześćset sykli, a przed nim szedł noszący jego tarczę.[#17:7 , חֲנִית, również: , .; #17:7 Tj. ok. 6,6 kg.]

⁸Stanął on i zawołał w stronę szeregów Izraela; powiedział do nich: Dlaczego wychodzicie, by ustawiać się do bitwy? Czy ja nie jestem Filistynem, a wy sługami Saula? Wybierzcie sobie wojownika i niech zejdzie do mnie![#17:8 , em. od בחר, występujące w MT , od ברה, jest prawdopodobnie omyłką skryby.]

⁹Jeśli zdoła mnie pokonać i powali mnie, będziemy waszymi niewolnikami, lecz jeśli ja go przemogę i powalę, wy będziecie naszymi niewolnikami i będziecie nam służyć.[#17:9 : w domyśle, tu i gdzie indziej: ze skutkiem śmiertelnym.]

¹⁰Ponadto Filistyn powiedział: Ja znieważam dziś szeregi Izraela! Dajcie mi wojownika, a będziemy z sobą walczyć.[#17:10 Tj. , pf. zdecydowania.]

¹¹Gdy Saul i cały Izrael usłyszeli te słowa Filistyna, byli zakłopotani i bardzo przestraszeni.

¹²A Dawid był synem tego Efratejczyka z Betlejem judzkiego, imieniem Jiszaj, który miał ośmiu synów. Człowiek ten za dni Saula był już za stary, [by] móc przyjść wśród mężczyzn.[#Rt 1:2; 4:11; Mi 5:1; #1Sm 16:1; #17:12 1Sm 17:12-31 brak w G; : wg S: .]

¹³Poszli więc za Saulem na wojnę trzej najstarsi synowie Jiszaja. Imiona trzech jego synów, którzy poszli na wojnę, to: Eliab, pierworodny, a drugi po nim Abinadab, a trzeci Szamma.

¹⁴Dawid był najmłodszy, za Saulem poszli trzej najstarsi.

¹⁵Dawid zaś odchodził od Saula i wracał, aby paść owce swojego ojca w Betlejem.

¹⁶Tymczasem Filistyn występował rano i wieczorem – przez czterdzieści dni.

¹⁷Jiszaj tymczasem powiedział do Dawida, swego syna: Weź, proszę, dla swoich braci efę tego prażonego ziarna i tych dziesięć chlebów i pobiegnij z tym do obozu, do swoich braci.

¹⁸A tych dziesięć [ciętych] kawałków sera zanieś księciu oddziału. Sprawdź, jak się wiedzie twoim braciom, i weź od nich jakiś znak;[#17:18 Lub: tysiąca , שַׂר־הָאָלֶף, zob. 1Krn 12:23-37.]

¹⁹Saul bowiem i oni, i wszyscy Izraelici są w Emek-Ela, walczą z Filistynami.

²⁰Dawid wstał więc wcześnie rano, powierzył owce stróżowi, wziął [zaopatrzenie] i poszedł, jak mu przykazał Jiszaj. A gdy przybył do obozowiska, wojsko wychodziło w szeregu i wzniosło okrzyk do boju.

²¹Potem Izraelici i Filistyni ustawili się szereg naprzeciw szeregu.

²²Dawid zaś zdjął z siebie juki [i złożył] na rękę stróża juków i pobiegł do szeregu, [gdzie] przyszedł i zapytał swoich braci o powodzenie.

²³Jeszcze rozmawiał z nimi, gdy oto z szeregów filistyńskich wystąpił harcownik imieniem Goliat, z Gat, i odezwał się podobnie jak poprzednio – i usłyszał to Dawid.

²⁴A wszyscy Izraelici, gdy widzieli tego człowieka, tracili pewność siebie i bardzo się bali.[#17:24 : idiom (?): , וַיָּנֻסוּ מִפָּנָיו.]

²⁵Mówili też Izraelici: Czy widzicie tego człowieka, który występuje, by znieważać Izraela? Tego, kto go powali, król obdarzy wielkim bogactwem i da mu swoją córkę [za żonę], a dom jego ojca uczyni wolnym [od danin] w Izraelu.

²⁶I Dawid zapytał ludzi stojących przy nim: Co uczynią człowiekowi, który powali tego Filistyna i zdejmie hańbę z Izraela? Bo kim jest ten Filistyn, nieobrzezany, żeby lżyć szeregi żywego Boga?!

²⁷I lud powiedział mu podobnymi słowy: Tak [a tak] stanie się z człowiekiem, który go powali.

²⁸A gdy Eliab, jego najstarszy brat, usłyszał, jak rozmawia z ludźmi, zapłonął gniew Eliaba na Dawida i powiedział: Po co tu przyszedłeś i komu pozostawiłeś tych parę owiec na pustyni? Ja znam twoje zuchwalstwo i upór twojego serca, bo zszedłeś [tu tylko] po to, aby przyglądać się bitwie![#17:28 , רֹעַ (), lub: zaciętość .]

²⁹A Dawid odpowiedział: Co zrobiłem teraz? Czy to tylko nie słowo?

³⁰I odwrócił się od niego ku innemu i rozmawiał o tym samym, a ludzie ci odpowiedzieli mu podobnie jak poprzednio.

³¹A gdy słowa, które Dawid wygłaszał, dały się słyszeć przed obliczem króla, sprowadzili go.

³²Wtedy Dawid powiedział do Saula: Niech z powodu niego w nikim nie upada serce! Twój sługa pójdzie i będzie walczył z tym Filistynem.[#17:32 Wg G: , μὴ δὴ συμπεσέτω ἡ καρδία τοῦ κυρίου μου.]

³³A Saul powiedział do Dawida: Nie możesz pójść do tego Filistyna, aby z nim walczyć, bo ty jesteś chłopcem, a on jest wojownikiem od swojej młodości.

³⁴Dawid zaś odpowiedział Saulowi: Twój sługa pasał owce swego ojca i gdy przyszedł lew albo niedźwiedź i unosił owcę ze stada,

³⁵to wychodziłem za nim, powalałem go i wyrywałem [zdobycz] z jego paszczy. A gdy powstał przeciwko mnie, to chwytałem go za grzywę, biłem go i zabijałem.[#17:35 Wg G: , φάρυγγος.]

³⁶Zarówno lwa, jak i niedźwiedzia powalał twój sługa, więc i ten Filistyn, nieobrzezany, będzie jak jeden z nich, ponieważ znieważył szeregi żywego Boga.

³⁷Ponadto Dawid powiedział: JHWH , który mnie wyrwał z łapy lwa i z łapy niedźwiedzia, On wyrwie mnie też z ręki tego Filistyna. Wówczas Saul powiedział do Dawida: Idź, a JHWH niech będzie z tobą![#17:37 : brak w G.; #17:37 Wg G: , πορεύου καὶ ἔσται κύριος μετὰ σοῦ.]

³⁸I Saul odział Dawida w swoją tunikę, włożył mu na głowę hełm z miedzi i przywdział mu pancerz.

³⁹Przypasał też Dawid jego miecz na tunikę i próbował chodzić, bo nie był w to wprawiony. I powiedział Dawid do Saula: Nie mogę w tym iść, gdyż jestem niewprawiony. I Dawid zdjął to z siebie.[#17:39 Wg G: , καὶ ἀφαιροῦσιν αὐτὰ ἀπ᾽ αὐτου.]

⁴⁰Potem wziął do ręki swój kij i wybrał sobie z potoku pięć gładkich kamieni, włożył je do torby pasterskiej, którą miał [przy sobie], to jest [do jej] kieszeni, wziął też swoją procę do ręki – i zaczął podchodzić do Filistyna.[#17:40 , יַלְקוּט (), hl.]

⁴¹Szedł i Filistyn, a idąc, zbliżał się do Dawida, przed nim zaś szedł niosący tarczę.

⁴²Gdy Filistyn spojrzał i zobaczył Dawida, zlekceważył go, gdyż był to [tylko] chłopiec, rudawy i przystojny.[#17:42 , עִם־יְפֵה מַרְאֶה (ʰ), wg Mss (עינים) i G: , μετὰ κάλλους ὀφθαλμῶν.]

⁴³I powiedział Filistyn do Dawida: Czy ja jestem psem, że podchodzisz do mnie z kijami? I Filistyn przeklął Dawida przez swoich bogów.[#17:43 Tj. Dagona i Asztarot (1Sm 5:2; 31:10).]

⁴⁴Potem Filistyn powiedział do Dawida: Chodź do mnie, a wydam twoje ciało ptactwu niebios i polnej zwierzynie!

⁴⁵A Dawid odpowiedział Filistynowi: Ty wyszedłeś do mnie z mieczem, z włócznią i z dzidą, a ja wyszedłem do ciebie w imieniu JHWH Zastępów, Boga szeregów Izraela, które znieważyłeś.

⁴⁶Dziś wyda cię JHWH w moją rękę, powalę cię i odetnę ci głowę, i w tym dniu wydam zwłoki obozu Filistynów ptactwu niebios i zwierzętom ziemi – i dowie się cała ziemia, że Izrael ma Boga![#17:46 G dod.: (καὶ τὰ κῶλα παρεμβολῆς ἀλλοφύλων).]

⁴⁷Dowie się też całe to zgromadzenie, że nie mieczem i dzidą ratuje JHWH , gdyż wojna należy do JHWH – i [On] wydał was w naszą rękę.[#Za 4:6]

⁴⁸A gdy Filistyn wstał i poszedł, i zaczął zbliżać się do Dawida, Dawid pośpieszył i wybiegł z szeregu na spotkanie Filistyna.

⁴⁹I wyciągnął Dawid swoją rękę do torby, wziął stamtąd kamień, puścił [go] z procy i ugodził nim Filistyna w czoło – a kamień zagłębił się w jego czole i padł on twarzą ku ziemi.[#17:49 , ‎ אֶל־מִצְחוֹ (), ἐπὶ τὸ μέτωπον αὐτοῦ, 1Sm 17:49.]

⁵⁰Tak Dawid przemógł Filistyna dzięki procy i kamieniowi, i powalił Filistyna, i uśmiercił go, choć w ręce Dawida nie było miecza.

⁵¹Potem Dawid podbiegł, stanął nad Filistynem, chwycił jego miecz, dobył go z jego pochwy, uśmiercił go i uciął mu nim głowę. A gdy Filistyni zobaczyli, że zginął ich bohater, zaczęli uciekać.

⁵²Wtedy powstali Izraelici i Judejczycy, wydali okrzyk i ruszyli w dół na Filistynów aż do wejścia do doliny i aż do bram Ekronu – i padali przebici [mieczem wśród] Filistynów na drodze od Szaaraim aż do Gat i Ekronu.[#17:52 Wg G: .; #17:52 Wg G: , Ασκαλων.]

⁵³Potem synowie Izraela wrócili z pościgu za Filistynami i złupili ich obóz.

⁵⁴A Dawid wziął głowę Filistyna i zaniósł ją do Jerozolimy, i jego sprzęty są tam w jego namiocie.[#2Sm 5:6-9]

⁵⁵Kiedy Saul patrzył, jak Dawid wychodzi na spotkanie Filistyna, powiedział do Abnera, księcia zastępu: Czyim synem jest ten chłopiec, Abnerze? A Abner odpowiedział: Żyj twoja dusza, królu, jeśli wiem.[#17:55 1Sm 17:55-18:5 brak w większości G.]

⁵⁶A król powiedział: Sam [więc] zapytaj, czyim synem jest ten młodzieniec.[#17:56 , עֶלֶם (), hl, por. 1Sm 20:22, lub: młokos (?).]

⁵⁷A gdy Dawid wracał po pokonaniu Filistyna, Abner zabrał go i zaprowadził przed Saula, a głowa Filistyna była w jego ręku.

⁵⁸Wtedy Saul powiedział do niego: Czyim synem jesteś, chłopcze? A Dawid odpowiedział: Synem twojego sługi Jiszaja Betlejemczyka.