Sędziów 9

Abimelek królem w Sychem

¹A Abimelek, syn Jerubaala, poszedł do Sychem do braci swojej matki i tak przemówił do nich i do całej rodziny domu ojca swojej matki:

²Przemówcie w obecności wszystkich panów Sychem: Co jest dla was lepsze, czy to, by panowało nad wami siedemdziesięciu ludzi, wszyscy synowie Jerubaala, czy to, by panował nad wami jeden człowiek? I pamiętajcie, że ja jestem waszą kością i waszym ciałem.[#9:2 , בְּאָזְנֵי (), idiom: l. .; #9:2 , בַּעֲלֵי שְׁכֶם, lub: możnych Sychem .]

³Przemówili zatem bracia jego matki w obecności wszystkich panów Sychem tymi właśnie słowy i ich serce skłoniło się za Abimelekiem, gdyż powiedzieli sobie: On jest naszym bratem.[#9:3 , וַיֵּט, lub: rozciągnęło się (ku Abimelekowi).]

⁴Dali mu też siedemdziesiąt srebrników ze świątyni Baala-Berita, a Abimelek wynajął za nie ludzi bezwartościowych i lekkomyślnych – i [ci] poszli za nim.[#2Krn 13:7; #9:4 Lub: pustych i lekkomyślnych l. .]

⁵Tak przyszedł do domu swojego ojca do Ofry i wybił swoich braci, synów Jerubaala, siedemdziesięciu ludzi, na jednym kamieniu; został Jotam, najmłodszy syn Jerubaala, ponieważ się ukrył.[#9:5 , Sdz 9:5; czy chodzi o miejsce uboju? Zob. 1Sm 14:33-34.]

⁶Wtedy zebrali się wszyscy panowie Sychem i całe Bet-Milo, poszli i ustanowili Abimeleka królem przy dębie ustawionym w Sychem.[#9:6 Lub: wraz z całym domem Milo ; בֵּית מִלּוֹא, czyli: l. , Sdz 9:6.; #9:6 , מֻצָּב (): być może: (dębowym), מַצֵּבָה (); G dod.: , τῇ εὑρετῇ.; #Joz 24:26]

Bajka i przekleństwo Jotama

⁷A gdy doniesiono o tym Jotamowi, poszedł, stanął na szczycie góry Gerizim, podniósł swój głos i zawołał do nich:[#Pwt 11:26-32; Joz 8:30-35]

Posłuchajcie mnie, panowie

Sychem,

aby Bóg mógł posłuchać także was:

⁸Uparły się kiedyś drzewa,

by ustanowić nad sobą króla,

i powiedziały do oliwki:

Panuj nad nami!

⁹Ale oliwka im powiedziała:

Czy mam porzucić własny tłuszcz,

którym wyróżnia Bóg i ludzie,

aby iść bujać nad drzewami?

¹⁰Mówią więc drzewa do figowca:

Ty się rusz! Panuj nad nami!

¹¹Ale figowiec tak odpowiedział:

Czy mam porzucić moją słodycz

oraz wspaniały plon,

aby iść bujać nad drzewami?

¹²Drzewa zwróciły się więc do wina:

Ty się rusz! Panuj nad nami!

¹³Lecz wino im odpowiedziało:

Czy mam porzucić mój moszcz,

który cieszy Boga i ludzi,

aby iść bujać nad drzewami?

¹⁴Drzewa zwróciły się więc do głogu:

Ty się rusz! Panuj nad nami!

¹⁵A głóg odpowiedział drzewom:

Jeśli naprawdę chcecie namaścić

mnie na króla nad wami,

przyjdźcie, schrońcie się w moim

cieniu.

Jeśli nie, to ogień z głogu wyjdzie

i strawi cedry Libanu.

¹⁶A teraz, jeśli postąpiliście w dobrej wierze i w poczuciu słuszności i w ten sposób ustanowiliście Abimeleka królem, jeśli postąpiliście dobrze z Jerubaalem i z jego domem i jeśli oddaliście mu słuszną odpłatę za dzieło jego rąk –

¹⁷bo walczył mój ojciec za was, narażał swoje życie i wyrwał was z ręki Midianu,[#9:17 , וַיַּשְׁלֵךְ אֶת־נַפְשׁוֹ מִנֶּגֶד, idiom: , Sdz 9:17.]

¹⁸wy zaś powstaliście dziś przeciw domowi mojego ojca i wybiliście jego synów, siedemdziesięciu ludzi, na jednym kamieniu, i ustanowiliście Abimeleka, syna jego służącej, królem nad panami Sychem, dlatego że jest waszym bratem –

¹⁹jeśli więc w dobrej wierze i w poczuciu słuszności postąpiliście dziś z Jerubaalem i z jego domem, to cieszcie się z Abimeleka i niech on też cieszy się z was.

²⁰Lecz jeśli nie, to niech wyjdzie ogień z Abimeleka i pochłonie panów Sychem i Bet-Milo, i niech wyjdzie ogień od panów Sychem i z Bet-Milo i pochłonie Abimeleka!

²¹Potem Jotam umknął, zbiegł, poszedł do Beer i zamieszkał tam, [chroniąc się] przed swoim bratem Abimelekiem.

Dzieje przekleństwa Jotama

²²Abimelek zaś zarządzał Izraelem przez trzy lata.

²³Wówczas Bóg posłał złego ducha między Abimeleka a panów Sychem i panowie Sychem sprzeniewierzyli się Abimelekowi,[#1Sm 16:14, 15, 16, 23; 18:10; 19:9; 1Krl 22:21; #9:23 , רוּחַ רָעָה, lub: ducha wrogości , zob. 1Krl 22:21.; #9:23 Wg G: , ἐν τῷ οἴκῳ Αβιμελεχ.]

²⁴aby przyszedł gwałt [zadany] siedemdziesięciu synom Jerubaala i aby ich krew spadła na Abimeleka, ich brata, który ich wybił, i na panów Sychem, którzy wzmocnili jego rękę, by wybił swoich braci.

²⁵Panowie Sychem urządzali więc przeciwko niemu zasadzki na szczytach gór i okradali każdego, kto przechodził obok nich drogą – i doniesiono o tym Abimelekowi.

²⁶Przyszedł też Gaal, syn Ebeda, wraz ze swoimi braćmi, przeprowadzili się do Sychem – i zaufali mu panowie Sychem.[#9:26 , גַּעַל (), czyli: .; #9:26 , עֶבֶד (), czyli: .]

²⁷Pewnego razu wyszli w pole, urządzili winobranie w swoich winnicach, tłoczyli wino i zabawiali się. Przyszli też do domu swojego boga, jedli i pili, i przeklinali Abimeleka.

²⁸Gaal zaś, syn Ebeda, powiedział: Kim jest Abimelek, a kim Sychem, byśmy mieli mu służyć? Czy to nie syn Jerubaala? A Zebul – czy to nie jego namiestnik? Służcie ludziom Chamora, ojca Sychema! I dlaczego [w ogóle] my mielibyśmy służyć jemu?!

²⁹Obym to ja miał ten lud w moim ręku, by przeciwstawić się Abimelekowi! I powiedział do Abimeleka: Zbieraj swój zastęp i wychodź w pole![#9:29 Zob. Sdz 9:29.; #9:29 Wg 1QJudg: ; wg G: , καὶ ἐρῶ.]

³⁰A gdy Zebul, książę miasta, usłyszał słowa Gaala, syna Ebeda, zawrzał gniewem[#9:30 Wg 1QJudg: .]

³¹i wysłał potajemnie gońców do Abimeleka, mówiąc: Oto przychodzi do Sychem Gaal, syn Ebeda, wraz ze swoimi braćmi i oto buntują miasto przeciw tobie.[#9:31 , בְּתָרְמָה (), hl, lub: zdradziecko ; em. na: , בָּארוּמָה, zob. w. 41.; #9:31 Wg 1QJudg: .]

³²Teraz więc wstań nocą, ty i ludzie, którzy są z tobą, i zasadź się w polu,

³³a rano, o wschodzie słońca, wstań wcześnie i najedź miasto, a oto gdy on i ludzie, którzy są z nim, wyjdą do ciebie, zrób z nim, cokolwiek podejdzie ci pod rękę.[#9:33 , כַּאֲשֶׁר תִּמְצָא יָדֶךָ, idiom: .]

³⁴Wstał więc Abimelek nocą wraz ze wszystkimi ludźmi, którzy z nim byli, i zasadzili się na Sychem czterema oddziałami.

³⁵Gdy wyszedł Gaal, syn Ebeda, i stanął u wejścia bramy miasta, Abimelek wraz ze swoimi ludźmi wstał z zasadzki.

³⁶Gaal zobaczył ludzi i powiedział do Zebula: Oto ludzie schodzą ze szczytów gór! Ale Zebul powiedział do niego: Cień gór bierzesz za ludzi!

³⁷Gaal jednak raz jeszcze powiedział: Oto ludzie schodzą od środka ziemi, a jeden oddział nadciąga od strony Dębu Wróżbitów!

³⁸Wtedy Zebul powiedział do niego: Gdzie są teraz twe usta, które mówiły: Kim jest Abimelek, byśmy mieli mu służyć? Czy to nie ludzie, którym urągałeś? Wyjdź teraz i walcz z nimi!

³⁹I Gaal wyszedł na czele panów Sychem i walczył z Abimelekiem.

⁴⁰Lecz Abimelek go ścigał, [on] zaś uciekł przed nim, a przebici [mieczem] padali aż po wejście do bramy.[#9:40 Wg 1QJudg:]

⁴¹Potem Abimelek zatrzymał się w Aruma, a Zebul odpędził Gaala oraz jego braci od mieszkania w Sychem.

⁴²A gdy nazajutrz lud wyszedł w pole, doniesiono o tym Abimelekowi.

⁴³Wziął więc ludzi, rozdzielił ich na trzy oddziały i zasadził się w polu. A gdy zobaczył, że oto lud wychodzi z miasta, powstał przeciw nim i pobił ich.

⁴⁴Abimelek zaś oraz oddziały, które były przy nim, rozdzieliły się i ustawiły się u wejścia do bramy miasta, a dwa oddziały rozdzieliły się przeciw wszystkim, którzy byli w polu – i pobiły ich.

⁴⁵Abimelek natomiast walczył w mieście przez cały ten dzień, zdobył miasto, a lud, który był w nim, wybił, miasto zaś zburzył i posypał solą.[#9:45 Lub: przeciwko miastu .; #Pwt 29:22; Jb 39:6; Ps 107:34; Jr 17:6; So 2:9; #9:45 Posypywanie miasta solą miało związek z ostatecznością jego zniszczenia, zob. Pwt 29:23; Jb 39:6; Ps 107:34; Jr 17:6; So 2:9. Miejsce to zostało odbudowane przez Jeroboama, zob. 1Krl 12:25 (Sdz 9:45).]

⁴⁶Gdy usłyszeli o tym wszyscy panowie warowni Sychem, zeszli do groty domu Baala-Berita.[#9:46 warownia Sychem , מִגְדַּל־שְׁכֶם (), lub: (1) ; (2) , pod. Sdz 9:47, 49.; #9:46 grota , צְרִיחַ (), hl, zob. 1Sm 13:6, lub: do podziemi .]

⁴⁷A gdy doniesiono Abimelekowi, że wszyscy panowie zgromadzili się w warowni Sychem,

⁴⁸wszedł Abimelek na górę Salmon, on i cały lud, który był z nim, i wziął Abimelek siekierę do swej ręki, naścinał gałęzi z drzew, wziął je i włożył sobie na ramiona. Powiedział też do ludu, który był z nim: Co zobaczycie, że ja robię, niezwłocznie róbcie to, co ja.

⁴⁹Naścinał więc także lud każdy swą gałąź i poszli za Abimelekiem, ułożyli je na grocie, podpalili nad nimi grotę ogniem, tak że wyginęli również wszyscy ludzie warowni Sychem, około tysiąca mężczyzn i kobiet.

⁵⁰Następnie Abimelek poszedł do Tebes, obległ Tebes i zdobył je.

⁵¹A w środku miasta stała potężna baszta i uciekli do niej wszyscy mężczyźni i kobiety, i wszyscy panowie miasta, zamknęli [drzwi] za sobą i weszli na dach baszty.

⁵²Gdy Abimelek podszedł do baszty i nacierał na nią, i zbliżył się do wejścia baszty, aby podłożyć pod nie ogień,

⁵³pewna kobieta rzuciła wierzchni kamień młyński na głowę Abimeleka i roztrzaskała mu czaszkę.[#9:53 Kamienie takie były okrągłe, o promieniu ok. 25 cm i grub. 5 cm; ważyły od11,4 do13,6 kg, Sdz 9:53.]

⁵⁴Wtedy śpiesznie zawołał swojego giermka noszącego jego przybory i powiedział do niego: Dobądź swojego miecza i uśmierć mnie, aby nie mówiono o mnie: Kobieta go zabiła. Przebił go więc jego giermek i [on] zmarł.[#9:54 Lub: chłopca, pachołka .]

⁵⁵A kiedy Izraelici zobaczyli, że Abimelek zginął, poszli każdy do swojej miejscowości.

⁵⁶Tak odpłacił Bóg Abimelekowi za jego niegodziwość, którą wyrządził swojemu ojcu, zabijając siedemdziesięciu swoich braci.

⁵⁷Również całą niegodziwość mieszkańców Sychem Bóg skierował im na głowę i spełniło się na nich przekleństwo Jotama, syna Jerubaala.